Ana içeriğe atla

Ömer Hayyam Kimdir

1048-1131 yılları arasında yaşamış olan, filozof, matematikçi, astronom ve bu sayısal bilimlerin yanında da şairdir. İran kökenlidir. Asıl adı Gıyaseddin Eb'ul Feth Ömer İbni İbrahim el-Hayyam'dır.
Mahlası Hayyam'dır. Nişabur'ludur. Nizamül-Mülk ve Hasan Sabbah ile aynı medresede Muvaffakeddin Abdüllatif ibn el Lübad tarafından eğitilmiştir. Hayyam ikisiyle de arkadaşlığını kesmemiştir.
Hayyam adını babasının mesleğinden almıştır. Hayyam, çadırcı demektir.
Günümüzde kullanılan miladi ve hicri takvimden çok daha hassas olan, Celali Takvimi'ni hazırlamıştır.Binom açılımını ilk kullanan bilim insanıdır. Hayyam üçgeni adında matematik hesap cetveli mevcuttur.

Yazılı Eserleri


  1. Ziyc-i Melikşahi. (Astronomi ve takvime dair, Melikşah'a ithaf edilmiştir)
  2. Kitabün fi'l Burhan ül Sıhhat-ı Turuk ül Hind. (Geometriye dair)
  3. Risaletün fi Berahin İl Cebr ve Mukabele. (Cebir ve denklemlere dair)
  4. Müşkilat'ül Hisab. (Aritmetiğe dair)
  5. İlm-i Külliyat (Genel prensiplere dair)
  6. Nevruzname (Takvim ve yılbaşı tespitine dair)
  7. Risaletün fil İhtiyal li Marifet. (Altın ve gümüşten yapılmış bir cisimde altın ve gümüş miktarının bilinmesine dair. Almanya Gotha kütüphanesinde bir nüshası mevcuttur.)
  8. Risaletün fi Şerhi ma Eşkele min Musaderat (Öklid'in bir probleminin çözülmesi metoduna dair, Hollanda Leiden kütüphanesinde bir nüshası vardır. F. Woepcke fransızcaya çevirmiştir.)
  9. Risaletün fi Vücud (Felsefede ontoloji bahsine dair. Britanya kütüphanesinde bir nüshası mevcuttur.)
  10. Muhtasarun fi't Tabiiyat (Fizik İlmine dair)
  11. Risaletün fi'l Kevn vet Teklif (Felsefeye dair).
  12. Levazim'ül Emkine (Meskûn yerlerin iklimi ve hava değişikliklerine dair)
  13. Fil Cevab Selaseti Mesâil ve fi Keşfil Hicab (Üç meseleye cevap ve alemde zıtlığın zorunlu olduğuna dair)
  14. Mizan'ül Hikem (Pırlantalı eşyaların taşlarını çıkarmadan kıymetini bulmanın yöntemine dair)
  15. Abdurrahman'el Neseviye Cevab (Hak Teâlâ'nın alemleri yaratmasının ve insanları ibadetle yükümlü kılmasının hikmetine dair)
  16. Nizamülmülk (Arkadaşı olan vezirin biyografisi)
  17. Eş'arı bil Arabiyye (Arabça rûbaileri)
  18. Fil Mutayat (İlim prensipleri)
Kaynak:Wikipedia


Astronomi ve matematiğe meraklı olan Hayyam, aynı zamanda Rubai de yazmıştır. Şairliğiyle yazdığı rubailer günümüze kadar gelmiştir. 400'den fazla rubaisi olan Hayyam'ın rubaileri Türkçe'ye çevrilmiştir. 

Sevilen rubailerinden bazıları...

Sevgili, seninle ben pergel gibiyiz
İki başımız var, bir bedenimiz
Ne kadar dönersem döneyim çevrende
Er geç başbaşa verecek değil miyiz?


Kim demiş haram bilmez Hayyam
Ben haramla helali karıştırmam
Senle içilen şarap helaldir
Sensiz içilen su bile haram


Celladına aşık olmuşsa bir millet,
İster ezan ister çan dinlet.
İtiraz etmiyorsa sürü gibi illet,
Müstehaktır ona her türlü zillet.


Görsel olarak hazırladığım diğer rubaileri için tıklayınız...

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Ömer Hayyam ile Gazali Muhabbeti

Ömer Hayyam 'ın rubaileriyle bir şekilde karşılaşmışsınızdır. Ne kadar rubaisi olduğu bir muamma fakat kendisine atfedilen rubaisi yüzlercedir. Hangi rubaisinin kendisine ait, hangisinin değil tartışmaları uzun zamandan beri süre gelmektedir. Dinsiz mi, dindar mı olduğu da bu tartışmalarda hüküm sürmektedir. Gazali'yle olan muhabbetine geçmeden önce rubailerindeki ince ayrıntıya dikkat etmenizi istiyorum. Rubaileri a+a+b+a uyak düzeninde olan Hayyam'ın kesinlikle olmayan rubailerinden bir örnek vermek istiyorum. "Irmaklarından şaraplar akacak diyorsun Cennet-i âla meyhane midir? Her mü'mine iki huri diyorsun Cennet-i âla kerhane midir?" Yukarıda gördüğünüz bu dörtlük kesinlikle O'na ait değildir. Çünkü a+b+a+b uyak düzeninde yazılmıştır ve Ömer Hayyam'ın rubailerindeki uyak düzeniyle uzaktan-yakından alakası yoktur. Ömer Hayyam Dünya'nın hareketli olduğunu söylediği için dinsiz sayılmıştır. Galile meselesi gibi o da Dünya'nın kendi eks

BDO Denizci Rehberi

Black Desert Online oyununda denizci, geminizin istatistiklerini(Hız, Hızlanma, Dönüş Hızı, Durma) artıran NPC karakterleridir. Takas ile uğraşan oyuncuların adalardaki takas sorumlularına yakın noktalarda araştır ve tedarik yapabilmesini sağlar. Denizciler üç farklı şehirde görülür ve her dört saatte bir rastgele yeniden doğarlar. Denizci istihdam belgesi(3milyon gümüş) ile kiralamak mümkündür. Denizci Rehberi ile detaylar yazının devamında yer almaktadır. Denizciler, gemi değeri olan kamarada belirli bir yer kaplarlar. Denizcilerin kapladığı kamara alanı farklılık gösterir. Çalıştırdığınız işçiler gibi yemek ihtiyaçları vardır. Fakat ızgara kuş eti,  bira  gibi yiyeceklerle değil, 10000 gümüş değerindeki üzümlü ekmek ile açlıklarını giderirler. (Balıkçı türlüsü de denizci açlığını giderir.) Hastalanabilirler. Bu durumda  Yenilenme İksiri  (Merkez Pazar satış fiyatı 12 milyon gümüş civarı) ile tedavi edilebilirler. İşe alma girişimlerinizi reddederek 3 milyon gümüşe aldığınız

Parsiyel Empty Sella Nedir?

Parsiyel empty sella çoğu zaman hasta tarafından bilinmemekte, tesadüfen çekilen mr sonuçlarında çıkmaktadır. Doğuştan veya sonradan oluşabilmektedir. Özellikle orta yaş üstü ve kilolu kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır. Baş ağrısı, baş dönmesi gibi sorunlara sebep olabilmektedir. Parsiyel empty sella tedavi gerektiren bir durum olmamakla birlikte, buna bağlı gelişen bir takım hormonal veya daha farklı sorunlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bunun kararını tabii ki bir hekim verir. Devamını Oku... Parsiyel Empty Sella Nedir?