Ana içeriğe atla

Ömer Hayyam ile Gazali Muhabbeti

Ömer Hayyam'ın rubaileriyle bir şekilde karşılaşmışsınızdır. Ne kadar rubaisi olduğu bir muamma fakat kendisine atfedilen rubaisi yüzlercedir. Hangi rubaisinin kendisine ait, hangisinin değil tartışmaları uzun zamandan beri süre gelmektedir. Dinsiz mi, dindar mı olduğu da bu tartışmalarda hüküm sürmektedir.
Gazali'yle olan muhabbetine geçmeden önce rubailerindeki ince ayrıntıya dikkat etmenizi istiyorum. Rubaileri a+a+b+a uyak düzeninde olan Hayyam'ın kesinlikle olmayan rubailerinden bir örnek vermek istiyorum.
"Irmaklarından şaraplar akacak diyorsun
Cennet-i âla meyhane midir?
Her mü'mine iki huri diyorsun
Cennet-i âla kerhane midir?"
Yukarıda gördüğünüz bu dörtlük kesinlikle O'na ait değildir. Çünkü a+b+a+b uyak düzeninde yazılmıştır ve Ömer Hayyam'ın rubailerindeki uyak düzeniyle uzaktan-yakından alakası yoktur.
Ömer Hayyam Dünya'nın hareketli olduğunu söylediği için dinsiz sayılmıştır. Galile meselesi gibi o da Dünya'nın kendi ekseni etrafında hareket ettiğini söylemiştir.
Ömer Hayyam devlet adamları ve tanınmış kişilerle ters düştüğü için toplum tarafından dışlanmıştır.
Dünyanın hareketli olduğunu ispatlamak için bir mezarlığın yanında "Yıldız Evi" dediği araştırma evini kurmuştur. Bu teorisini de orada yıldızlara bakarak bulmuştur.
O yıllarda bu teorisini açıklamak için Gazali'yi Yıldız Evi'ne davet etti. Ömer Hayyam bu davet için daha öncesinde gerekli hazırlıkları yaptı. Duvarda Zodyak perdesi ve o duvarın önünde yuvarlak bir alan bulunuyordu.
Ömer Hayyam Nişabur medresesinin en bilgili hocası olan Gazali'nin bu alana gelmesini istedi. Gazali dediği gibi o yuvarlak alana geldi ve perdeye baktı. Hayyam Gazali'ye kımıldamamasını söyledi. Gazali'nin önündeki perde birden dönmeye başladı. Altındaki zemin de hareket etmeye başladı. Bunun karşısında donup kalan Gazali, yere düştü. Gazali kendisinin dönmediğini iddia ederken, Ömer Hayyam ve talebeleri kendisinin döndüğünü söylüyorlardı.
Ömer Hayyam kule altındaki mekanızmanın kuleyi hareket ettirdiğini ve bu yüzden Gazali'nin kendi etrafında döndüğünü sandığını anlattı. Yıldızları da aynı bu şekilde her gece görüyorduk. Dünya hareketli olduğumuz için yıldızları hareketli sanıyorduk.
Ömer Hayyam'a göre yıldızlar Dünya'mızdan bir hayli uzaktaydılar.

Bu kadar uzakta olan yıldızların Dünya'mız etrafında dönmesi imkansızdı. Diğer bir yanda ise Güneş evrenimizin lambasıydı...
Gazali Ömer Hayyam'ın bu düşüncesinin Allah'a küfür olduğunu, inançlarımıza ters düştüğünü söylüyordu. Ömer Hayyam'ın söylediği gerçekler, o zamanın insanlarının algılayabileceği şeyler değildi. Ayrıca bağnazca inandıkları şeyler düşünmelerine imkan vermiyordu. Ömer Hayyam o yıllarda bağnazlığı aşmış, ve o döneme göre çok fazla bilgili bir alimdir.
Ömer Hayyam ve Gazali'nin arasında geçen bu muhabbet üzerine Ömer Hayyam'ın dinsiz olduğu bütün Nişabur'a yayılmıştır. Sarayın müneccimi olarak bağlanan maaşı kesilmiştir. Herkesin alay ve hakaretlerine uğrayan Hayyam'ın son olarak "Yıldız Evi" de yakılınca, çaresizce bulunduğu yeri terk etmiştir. Bu olaydan sonraki hayatını fakirlik içerisinde geçirmiştir...
Ömer Hayyam'dan yüzyıl sonra yaşamış olan Şehrazuri, O'nun hakkında şöyle demiştir:"Eğer kendini azıcık olsun denetleyebilseydi, astronomi ve felsefede ulaştığı yücelik, ulaşılmaz olabilirdi".

Yorumlar

Hamit Sev dedi ki…
Gazali böyle bir olaydan dolayı bayılacak biri değil. Ayrıca dünyanın hareket etmesinin dinle ters düşen tarafı yok. Bununla ilgili ayet hadis yok yani. O yüzden Gazali böyle bir şey yapacak biri de değil bence. İnanmıyorum, olay uydurma.
yunus dedi ki…
Gazali El munkiz eserinde dünyanın yuvarlak olduğunu hatta Fehafütül Felasife adlı eserinde de Jüpiter'in dönüşünün 12 yılda tamamladığını belirtir. Günümüz modern bilimlerinin ve Coğrafya biliminin söylediği bilgiyi söyler. Yahu yukarıda ki hikâye kim çıkarmış. Saçmalık. 😂

Bu blogdaki popüler yayınlar

BDO Denizci Rehberi

Black Desert Online oyununda denizci, geminizin istatistiklerini(Hız, Hızlanma, Dönüş Hızı, Durma) artıran NPC karakterleridir. Takas ile uğraşan oyuncuların adalardaki takas sorumlularına yakın noktalarda araştır ve tedarik yapabilmesini sağlar. Denizciler üç farklı şehirde görülür ve her dört saatte bir rastgele yeniden doğarlar. Denizci istihdam belgesi(3milyon gümüş) ile kiralamak mümkündür. Denizci Rehberi ile detaylar yazının devamında yer almaktadır. Denizciler, gemi değeri olan kamarada belirli bir yer kaplarlar. Denizcilerin kapladığı kamara alanı farklılık gösterir. Çalıştırdığınız işçiler gibi yemek ihtiyaçları vardır. Fakat ızgara kuş eti,  bira  gibi yiyeceklerle değil, 10000 gümüş değerindeki üzümlü ekmek ile açlıklarını giderirler. (Balıkçı türlüsü de denizci açlığını giderir.) Hastalanabilirler. Bu durumda  Yenilenme İksiri  (Merkez Pazar satış fiyatı 12 milyon gümüş civarı) ile tedavi edilebilirler. İşe alma girişimlerinizi reddederek 3 milyon gümüşe aldığınız

Parsiyel Empty Sella Nedir?

Parsiyel empty sella çoğu zaman hasta tarafından bilinmemekte, tesadüfen çekilen mr sonuçlarında çıkmaktadır. Doğuştan veya sonradan oluşabilmektedir. Özellikle orta yaş üstü ve kilolu kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır. Baş ağrısı, baş dönmesi gibi sorunlara sebep olabilmektedir. Parsiyel empty sella tedavi gerektiren bir durum olmamakla birlikte, buna bağlı gelişen bir takım hormonal veya daha farklı sorunlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bunun kararını tabii ki bir hekim verir. Devamını Oku... Parsiyel Empty Sella Nedir?